Quaesitor y seguridad en las fronteras: reflexiones sobre la nov. 80 de Justiniano

Autores/as

  • José Luis Zamora Manzano Universidad de las Palmas de Gran Canaria (España)

Palabras clave:

quaesitor, migración, fronteras, policía urbana

Resumen

En nuestro estudio analizamos las causas por las cuales se produce la movilidad de la población o su deslocalización, como son: las crisis económicas, la inestabilidad política las guerras con el análisis de numerosas fuentes literarias que reflejan estos aspectos, verbigracia Séneca, ad Hel. matrem, de consolatione 6.2, Livio ad urbe 39.3.6, 41.8.9, 25.1.8; Suetonio en Aug.42.3. Asimismo, abordamos las políticas migratorias y la crisis de refugiados a las que tuvo que hacer frente la diplomacia romana y que, en su evolución, obligó al establecimiento de controles fronterizos en el Bajo imperio, en particular en la ciudad de Constantinopla que se convierte, ante un vertiginoso desarrollo demográfico, en zona de referencia religiosa, económica y política a partir del siglo IV; así estudiaremos numerosas vicisitudes como la escasez de vivienda en la que los propios habitantes locales ceden sus casas a la población extranjera como nos comenta Procopio, arc.23.24 y otros aspectos que se infieren de fuentes como: Temistio, Or.3.48, Or. 18. 221a-223b, Zosimo 2.35 y Novelas del emperador Justiniano Nov. 80, en las que además se refleja una impronta cristiana y una concepción teocrática del Estado para amparar su legislación. Estas y otras vicisitudes tienen un paralelismo que se refleja en las crisis migratorias que se han ido produciendo con posterioridad y en nuestro siglo.

 

Palabras clave: quaesitor; migración; fronteras; policía urbana.

Citas

<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
</head>
<body>
<p>&Aacute;lvarez-Ossorio Rivas, Alfonso. &ldquo;Seguridad, pirater&iacute;a y legislaci&oacute;n en el tr&aacute;fico comercial romano en la pen&iacute;nsula ib&eacute;rica durante la Rep&uacute;blica y el Alto Imperio.&rdquo; <em>Mainake</em> 30 (2008): 91-107.</p>
<p>Arias Ramos, Jos&eacute;. &ldquo;Un curioso cargo en la burocracia bizantina: el quaesitor.&rdquo; <em>Revista de estudios pol&iacute;ticos</em> 43 (1952): 107-128.</p>
<p>Bianchini, Mariagrazia. <em>Temi e tecniche della legislazione tardoimperiale</em>. Torino, 2000.</p>
<p>Biondi, Biondo.&nbsp;<em>Citt&agrave; tentacolari</em>. Universit&agrave; Cattolica del S. Cuore, 1952.</p>
<p>Biondi, Biondo. <em>Il Diritto romano cristiano I. Orientamento religioso della legislazione</em>. Milano, 1952.</p>
<p>Biondi, Biondo. <em>Il Diritto romano cristiano III.</em> Milano, 1954.</p>
<p>Biondi, Biondo. <em>Scritti giuridici II</em>. <em>Diritto romano</em>. Milano, 1965.</p>
<p>Blanch Nougu&eacute;s, Jos&eacute; M&ordf;. <em>R&eacute;gimen jur&iacute;dico de las fundaciones en el Derecho romano</em>. Madrid, 2007.</p>
<p>Croke, Brian. &ldquo;Justinian&acute;s Constantinople.&rdquo; <em>The Cambridge Companion to the Age of Justinian</em>. Ed. Maas, M. Cambridge (2005): 60-86.</p>
<p>De Martino, Francesco. <em>Storia della Costituzione Romana</em> II. Napoli, 1973.</p>
<p>Dragon, Gilbert. <em>Naissance d&acute;une capitale. Constantinopole et ses institutions de 330 &agrave; 451</em>. Paris, 1974.</p>
<p>Franciosi, Eugenia. <em>Riforme istituzionali e funzioni giurisdizionali nelle Novelle di Giustiniano. Studi su Nov. 13 e Nov. 80</em>. Milano, 1998.</p>
<p>Fuster And&uacute;jar, Ricardo. &ldquo;La diplomacia romana interna en la &eacute;poca de los Valentinianos (368-378).&rdquo; <em>Antesteria</em> 1 (2012): 411-419.</p>
<p>Gagliardi, Lorenzo. <em>Mobilit&aacute; e integrazione delle persone nei centri cittadini romani. Aspetti giuridici. I. La classificazione degli incola</em>. Milano, 2006.</p>
<p>Garnsey, Peter. <em>The Cambridge Ancient History, vXIII. The Late Empire AD.337-425</em>. Cambridge, 1998.</p>
<p>Goria, Fausto. &ldquo;Romani cittadinanza ed estensione della legislazione imperiale nelle costituzioni di Giustiniano.&rdquo; <em>La nozione di romano tra cittadinanza e universalit&agrave;</em>. Vol. II. Napoli (1984): 277-342.</p>
<p>Heather, Peter J. &ldquo;Refugees and the Roman Empire.&rdquo; <em>JRS</em> 30/2 (2016): 231-247.</p>
<p>Heather, Peter J<em>. Goths and Romans 332-480</em>. Oxford, 1991.</p>
<p>Hin Saskia. <em>The Demography of Roman italy. Population Dynamics in an Anciente Conquest Society 201 BCE- 14 CE</em>. Cambridge University, 2013.</p>
<p>Horden Peregrine. &ldquo;Mediterranean plague in the age of Justinian.&rdquo; <em>The Cambridge Companion to the Age of Justinian</em>. Ed. Maas, M. Cambridge (2005): 134-160.</p>
<p>Janin, Raymond. <em>Constantinople byzantine, d&eacute;veloppment urbain et r&eacute;rpertoire topographique. </em>Paris, 1964.</p>
<p>Joshel, Sandra R. <em>Slavery in the roman world</em>. New York, 2010.</p>
<p>Klebert, T&ouml;nes. <em>H&ocirc;tels, restaurants et cabarets dans l&acute;antiquit&eacute; romaine</em>. Uppsala, 1957.</p>
<p>Kunderewicz, Teresa. &ldquo;Disposizioni testamentarie e donazioni a scopi di beneficenza nel diritto giustinianeo.&rdquo; <em>SDHI </em>47 (1981): 47-92.</p>
<p>Laniado, Avshalom. &Prime;Ethnos et droit dans le monde protobyzantin, V<sup>e</sup>-Vi<sup>e </sup>si&egrave;cle, F&eacute;deres, paysans et provinciaux &agrave; la lumi&egrave;re d&acute;une scholie juridique de l&rsquo;&eacute;poque de Justinien.&Prime; <em>Hautes &Eacute;tudes du monde gr&eacute;co romain</em> 52. Gen&egrave;ve (2015): 217-218.</p>
<p>Lee, Alaan D<strong><em>. </em></strong><em>Information and frontiers. </em><em>Roman foreign relations in late antqiquity</em>. Cambridge, 1993.</p>
<p>Lenski, Noel. <em>Failure of Empire. Valens and the Roman State in the fourth century A.D</em>. &nbsp;London, 2002.</p>
<p>Lenski, Noel<em>. Constantine and the cities. Imperial authority adn civic politics</em>, Pennsylvania, 2016.</p>
<p>Licandro, Orazio. <em>Domicilium habere. Persona e territorio nella disciplina del domicilio romano</em>. Tur&iacute;n, 2004.</p>
<p>Mango, Cyril. <em>Le d&eacute;veloppement urbain de Constantinople (IV<sup>e</sup>-VII<sup>e</sup> si&egrave;cles)</em>. Paris, 1985.</p>
<p>Marcone, Arnaldo. <em>Storia dell&acute;agricoltora romana. Dal mondo arcaico all&acute;et&agrave; imperiale</em>. Roma, 1997.</p>
<p>Masi Doria, Carla. <em>Quaesitor urnam movet e altri studi sul diritto penale romano</em>. Napoli, 2003.</p>
<p>Matthews, John. <em>Western Aristocracies and Imperial Court A.D. 364-425. </em>Oxford, 1975.</p>
<p>Monaco, Lucia. <em>Persecutio piratarum. I. Battaglie ambigue e svolte costituzionali nella Roma repubblicana</em>. Napoli, 1996.</p>
<p>Novillo L&oacute;pez, Miguel A. &ldquo;Emigrantes en el mundo romano: algunas precisiones sobre el t&eacute;rmino incola.&rdquo; <em>Espacio, tiempo y forma, Serie II, en Historia Antigua 25</em> (2012): 415-422.</p>
<p>Patlagean, Evelyne. <em>Povert&agrave; ed emarginazione a Bisanzio IV-VII secolo</em>. Bari, 1986.</p>
<p>Portillo Martin, Rafael. <em>Incola. Una contribuci&oacute;n al an&aacute;lisis de la movilidad social en el mundo romano</em>. C&oacute;rdoba, 1983.</p>
<p>Pottier, Bruno.&nbsp;&Prime;Contr&ocirc;le et mobilisation des vagabonds et des mediants dasn l&acute;empire romain au IV <sup>e</sup> et au debut du V<sup>e</sup> si&egrave;cle.&Prime; <em>Le monde de l&acute;intin&eacute;rance en m&eacute;diterran&eacute;e de l&acute;antiquit&eacute; &agrave; l&acute;&eacute;poque moderne</em>. Bourdeaux (2009): 203-240.</p>
<p>R&eacute;mondon, Roger. <em>La crise de l&acute;empire romain de Marc-Aurele &agrave; Anastase</em>. Paris, 1964</p>
<p>Rodr&iacute;guez L&oacute;pez, Rosal&iacute;a. &ldquo;De privilegiis urbis Constantinopolitanae.&rdquo;<em> Constantinopla 550 a&ntilde;os de su ca&iacute;da. </em>Granada (2006): 145-158.</p>
<p>Rodr&iacute;guez L&oacute;pez, Rosal&iacute;a. &ldquo;Migraci&oacute;n y trabajo en la Constantinopla del siglo VI.&rdquo; <em>Index</em> 39 (2011): 406-419.</p>
<p>Rodr&iacute;guez L&oacute;pez, Rosal&iacute;a. &ldquo;Pol&iacute;ticas migratorias en Constantinopla, s.IV-s.VI d.C.&rdquo; &nbsp;<em>Rida</em> 54 (2007): 437-459.</p>
<p>Rosafio, Pasquale. <em>Studi sul colonato</em>. Bari, 2012.</p>
<p>Salm&oacute;n, Pierre. <em>Population et d&eacute;population dans l&acute;Empire romain. </em>Bruxelles, 1974.</p>
<p>Scheidel, Walter. &ldquo;Human mobility in Roman Italy I: the free population.&rdquo; <em>JRS</em> 94 (2004): 1-26.</p>
<p>Seeck, Otto. <em>Notitia dignitatum; accedunt Notitia urbis Constantinopolitanae et laterculi prouinciarum. </em>Berlin, 1874.</p>
<p>Sirks, Boudewijn. <em>Food for Rome</em>. Netherland, 1991.</p>
<p>Stein, Ernst. <em>Histoire du Bas-Empire, II. De la disparition de l&rsquo;empire d&rsquo;occident a la mort de justinien</em> <em>(475-565). </em>Belgium, 1949.</p>
<p>Treadgold, Warren. &nbsp;<em>A History of the Byzantine State and Society</em>. Stanford, 1997.</p>
<p>Ward-Perkins, Bryan. <em>Constantinople, imperial capital of the fifth adn sixth centuries, Sedes Regiae (ann.400-800)</em>. Barcelona, 2000.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
<p>&nbsp;</p>
</body>
</html>

Descargas

Publicado

2018-10-30

Cómo citar

Zamora Manzano, J. L. (2018). Quaesitor y seguridad en las fronteras: reflexiones sobre la nov. 80 de Justiniano. Vergentis. Revista De Investigación De La Cátedra Internacional Conjunta Inocencio III, 1(7), 299–330. Recuperado a partir de https://vergentis.ucam.edu/index.php/vergentis/article/view/94

Artículos similares

<< < 1 2 3 > >> 

También puede {advancedSearchLink} para este artículo.